หลายคนอาจไม่ทราบว่า นมที่มีแคลเซียมและโปรตีนสูง สามารถรบกวนการดูดซึมของยาบางชนิดได้จริง ทำให้ตัวยาออกฤทธิ์ไม่เต็มที่ และอาจลดประสิทธิผลในการรักษาได้
เมื่อดื่มนมพร้อมยา → อาจเกิด 2 กลไกหลักที่ทำให้ยาสูญเสียประสิทธิภาพ
- แคลเซียมจับกับตัวยา (Chelation) ทำให้ยาไม่ละลาย
- โปรตีนแย่งตัวขนส่งยา ทำให้ยาดูดซึมได้น้อยลง
1. ยาปฏิชีวนะกลุ่ม Tetracyclines
- ตัวอย่าง: tetracycline, doxycycline
- ปัญหา: แคลเซียมในนมจับกับยา → ลดการดูดซึม
- วิธีแก้: เว้นนมอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
2. ยาปฏิชีวนะกลุ่ม Fluoroquinolones
- ตัวอย่าง: ciprofloxacin, levofloxacin
- ปัญหา: นมและเครื่องดื่มเสริมแคลเซียมลดระดับยาในเลือด
- วิธีแก้: เว้นนม 2 ชั่วโมง ก่อนหรือหลังรับยา
3. ยากระดูกพรุน (Bisphosphonates)
- ตัวอย่าง: alendronate, risedronate
- ปัญหา: ยากลุ่มนี้ดูดซึมต่ำมาก และนมทำให้ยาดูดซึมลดลงไปอีก
- วิธีแก้: รับยาตอนเช้าท้องว่างด้วยน้ำเปล่า และเว้นนม 30–60 นาที
4. ยาไทรอยด์ (Levothyroxine)
- ปัญหา: แคลเซียมในนมลดการดูดซึมยา → ระดับฮอร์โมนไม่คงที่
- วิธีแก้: รับยาก่อนอาหารเช้า 30–60 นาที และเว้นนม 4 ชั่วโมง
5. ยาเสริมธาตุเหล็ก (Iron Supplements)
- ตัวอย่าง: ferrous sulfate, ferrous fumarate
- ปัญหา: นมยับยั้งการดูดซึมธาตุเหล็ก → เสี่ยงภาวะโลหิตจาง
- วิธีแก้: เว้นนม 2 ชั่วโมง และทานคู่กับน้ำส้ม/วิตามินซี เพื่อช่วยดูดซึม
6. ยา Levodopa (รักษาพาร์กินสัน)
- ปัญหา: โปรตีนจากนมแย่งการดูดซึมกับยา → ยาออกฤทธิ์ลดลง
- วิธีแก้: ทานยาก่อนอาหาร 30–60 นาที หรือหลังอาหาร 1–2 ชั่วโมง
7. ยาต้านไวรัส Baloxavir
- ปัญหา: แคลเซียมและเกลือแร่ในนมจับกับยา → ลดประสิทธิภาพการรักษา
- วิธีแก้: หลีกเลี่ยงนมและอาหารเสริมแร่ธาตุในช่วงเวลารับยา
💡 เคล็ดลับจำง่ายเรื่อง “ยากับนม”
- ยาปฏิชีวนะ, ยากระดูกพรุน, ยาไทรอยด์, ธาตุเหล็ก ❌ ไม่ควรทานพร้อมนม
- Levodopa ❌ หลีกเลี่ยงอาหารโปรตีนสูง (นม, เนื้อสัตว์)
- หากเผลอกินยาไปพร้อมนม → ไม่อันตรายทันที แต่ยาอาจไม่ออกฤทธิ์เต็มที่
❓ คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: กินยากับนมได้ไหม?
A: ไม่ควร โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะ ยากระดูกพรุน ยาไทรอยด์ ธาตุเหล็ก Levodopa และ Baloxavir เพราะนมลดการดูดซึมยา
Q: ถ้าเผลอกินยาไปพร้อมนมจะเป็นอะไรไหม?
A: ไม่อันตรายทันที แต่ยาอาจไม่เห็นผลเต็มที่ ควรเว้นนมมื้อถัดไปและปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติ
Q: ควรเว้นนมกับยากี่ชั่วโมง?
A: ส่วนใหญ่ควรเว้น 2–4 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับชนิดของยา
📌 สรุป
นมมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่ไม่เหมาะจะทานพร้อมยาบางชนิด เพราะอาจทำให้ยาสูญเสียประสิทธิภาพ หากต้องการทั้งประโยชน์จากนมและการรักษาที่ได้ผล ควรเว้นช่วงเวลาระหว่างยากับนมตามที่แนะนำ และปรึกษาเภสัชกรทุกครั้งเมื่อไม่แน่ใจ
