เม็ดเลือดขาวต่ำ ภูมิคุ้มกันต่ำ เกิดจากอะไร???
▪ Leukopenia หมายถึง จำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ
▪ neutrophil หมายถึง ผู้ป่วยที่มีจำนวนเม็ดเลือดขาว neutrophilในเลือดต่ำ
การที่เม็ดเลือดขาวจะทำให้….ระบบป้องกันตัวเองอ่อนแอ ทำให้เชื้อโรคลุกลามเข้าสู่ร่างกาย
============
ค่าปกติของเม็ดเลือดขาว
ค่าปกติของ neutrophils จะไม่ต่ำกว่า 1500 cells/µL ดังนั้นหากต่ำกว่านี้จะถือว่าเกิดภาวะ
Neutropenia หรือภาวะ neutrophil ต่ำ
* เม็ดเลือดขาวจะมีค่าประมาณ 4.5–11.0 x 109 /L
* ส่วนเม็ดเลือดขาวชนิด neutrophils จะมีประมาณ 3–7 x 109/L
ความรุนแรงของเม็ดเลือดขาวต่ำ
neutropenia แบ่งออกเป็น 3 ระดับ
* ชนิดอ่อนเมื่อ neutrophil อยู่ระหว่าง 1000-1500 cells/µL,
* ความรุนแรงปานกลางเมื่อ neutrophil อยู่ระหว่าง 500-1000/µLชนิดรุนแรงเมื่อ
* neutrophil น้อยกว่า 500 cells/µL. ซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อค่อนข้างสูง
อาการของเม็ดเลือดขาวต่ำ
ลำพังในเลือดขาวต่ำไม่ทำให้เกิดอาการอะไรแต่จะมีอาการเกิดจากการติดเชื้อโดยเฉพาะการติดเชื้อ
>> แบคทีเรียรุกรานที่เยื่อบุ และผิวหนัง อาการที่สำคัญได้แก่
* การเป็นแผลการ
* มีฝี
* มีแผลที่หายยาก
* นอกจากนั้นยังมีอาการของไข้
**ศึกษาสาเหตุ
หากคุณมีเม็ดเลือดขาวต่ำ
และมีอาการดังต่อไปนี้ให้ปรึกษาแพทย์
* มีไข้เกิน 38°C (100°F)
* เหงื่อออกและหนาวสั่น
* เจ็บคอและมีหนองในคอ
* ไอและหอบเหนื่อย
* ปัสสาวะแล้วปวด ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็น
* ท้องร่วง
* ฝีที่ก้น
* แผลหรือมีฝีที่ผิวหนัง
ปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อได้แก่การ
* จำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำมาก
* ระยะเวลาที่ เม็ดเลือดขาวต่ำ
สาเหตุของเลือดขาวต่ำ
แบ่งออกเป็น 4 ประการ
1. ปัญหาเกี่ยวกับการ….สร้างเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูก
2. เกี่ยวกับการ….ทำลายเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูก
3. การติดเชื้อ
4. การขาดสารอาหาร
สาเหตุเกิดจากการสร้างเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูกลดลง
* สาเหตุเกิดจากไขกระดูกไม่ทำงาน
* เกี่ยวกับโรคที่ไขกระดูกเช่นมะเร็งเม็ดเลือด leukemia
* การให้รังสีรักษา
* การให้เคมีบำบัด
การติดเชื้อที่ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำได้แก่
* การติดเชื้อวัณโรค
* การติดเชื้อไข้เลือดออก
* โรคติดเชื้อไวรัส เช่น Epstein-Barr virus, cytomegalovirus, HIV, viral hepatitis
ส่วนสาเหตุที่เกิดจากการทำลายของเม็ดเลือดขาวเกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
* Crohn’s disease
* โรค sle
* โรครูมาตอยด์
ยาบางชนิดทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
* เช่นยาปฏิชีวนะ
* ยาลดความดันโลหิต
* ยารักษาโรคจิตเวช
* ยารักษาโรคลมชัก***
การวินิจฉัยโรค
* แพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกาย ประวัติการใช้ยา ประวัติการเจ็บป่วย
* ตรวจสัญญาณชีพที่สำคัญ
* เจาะเลือดตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด complete blood count (CBC)
* หากพบว่าเม็ดเลือดขาวชนิด neutrophil ต่ำแพทย์อาจจะเจาะไขกระดูก
* ตรวจปัสสาวะ เพาะเชื้อจากปัสสาวะ และเลือด
* การตรวจทางรังสี
การรักษา
การรักษาขึ้นกับสาเหตุของเม็ดเลือดขาวต่ำความรุนแรงของเม็ดเลือดขาวต่ำ และโรคแทรกซ้อน
การรักษาแต่ละคนจะไม่เหมือนกันขึ้นกับความเหมาะสมสำหรับผู้ที่ไม่มีอาการเม็ดเลือดขาวต่ำไม่มากและอาจจะหายเองได้ก็อาจจะไม่จำเป็นต้องให้การรักษา
* หากมีโรคแทรกซ้อนเช่น การติดเชื้อก็จำเป็นต้องให้ยาปฏิชีวนะ
* สำหรับผู้ที่เม็ดเลือดขาวต่ำจากการ ที่มีภูมิคุ้มกันมากก็จำเป็นต้องให้ยากดภูมิคุ้มกัน
* การให้ยา granulocyte colony-stimulating factor เพื่อกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวในกรณีที่มีอาการรุนแรง
* หากเม็ดเลือดขาวต่ำจากยาแนะนำให้เปลี่ยนยา
* รักษาโรคติดเชื้อที่เป็นสาเหตุ
* สำหรับผู้ที่เป็นโรคไขกระดูกฝ่อก็อาจจะจำเป็นต้องปลูกถ่ายไขกระดูก
การดูแลเรื่องสุขอนามัยสำหรับผู้ที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำ
เป็นเรื่องที่สำคัญเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
* เรื่องที่สำคัญคือสุขอนามัยส่วนบุคคล เช่นการล้างมือบ่อยๆโดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหาร และหลังจากเข้าห้องน้ำ ให้พกแอลกอฮอลล์เหลวหากไม่มีน้ำล้างมือ
* การดูแลฟัน การแปลงฟัน การใช้ไหมขัดฟัน
* อาบน้ำอุ่นได้แต่ไม่ให้ร้อนเกินไปซึ่งจะทำให้ผิวแห้ง และเกิดแผลได้ง่าย ใช้ผ้าเช็ดตัวซับให้แห้งไม่ใช้การขัดหรือถู
* ใช้ครีมบำรุงผิวเพื่อให้ความชุ่มชื้น
* หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดกับคนป่วย
* ให้สวมรองเท้า
* เมื่อมีแผลให้ทำความสะอาดและปิดแผลด้วยพลาสเตอร์
* ใช้เครื่องโกนหนวดไฟฟ้า
* หลีกเลี่ยงมูลสัตว์ทั้งหลาย
* ไม่เปลี่ยนผ้าอ้อมให้เด็ก
* รับประทานอาหารที่สุกแล้วเท่านั้น ผักผลไม้สดควรจะหลีกเลี่ยงหากจะรับประทานต้องล้างให้สะอาด
* ห้ามบีบหรือแกะสิว
* ให้ใส่ถุงมือเมื่อล้างจานหรือทำสวน
* ใช้ผ้าอนามัยชนิดแผ่นแทนการใช้ชนิดสอด
* หลีกเลี่ยงอาหารสุกๆดิบๆ
* หลีกเลี่ยงที่ชุมชนเนื่องจากจะติดเชื้อได้ง่าย
* การฉีดวัคซีนจะต้องปรึกษาแพทย์
* ไม่ใกล้ชิดกับเด็กที่ฉีดวัคซีนชนิดไวรัสที่ยังมีชีวิต
ขอบพระคุณสุดยอดข้อมูลสุขภาพจาก คุณเจี๊ยบ นิสสรณ์ ครับ
